Opisy zdjęć:

(1) 1570 - Szwajcaria
(2) 1680 - Holandia
(3) 1736 - Anglia
(4) 1745 - Francja
(5) 1752 - Francja
(6) 1780 - Włochy
(7) 1787 - Anglia
(8) 1788 - Prusy
(9) 1796 - Anglia
(10) 1799 - Anglia.
(11) 1799 - Anglia

(Mapy uporządkowane są chronologicznie, nazwy państw oznaczają miejsce wydania).

Prezentowany w artykule zbiór map to wybór spośród map sporządzonych przez zagranicznych kartografów na przestrzeni trzech wieków. Wśród nich są mapy opracowane i wydane w Szwajcarii, Holandii, Anglii, Francji, Włoszech i ówczesnych Prusach. Są to tylko fragmenty, których ramy opierają się na Radomiu i Sandomierzu, i co stanowi jednocześnie skalę dla tych fragmentów, na których Iłża wypada mniej więcej w bliskości środka. Warto dodać, że autor trzeciej z kolei mapy, Herman Moll, zajmował się nie tylko światem rzeczywistym. Ten ceniony kartograf i wydawca opracował także mapy do Podróży Guliwera (Gulliver's Travels). Jaka szkoda, że ta znakomita książka Jonathana Swifta jest dziś już tak rzadko czytana.
Oprócz punktu oznaczającego położenie miasta widoczne są także symbole nawiązujące do znaczenia tego miasta w regionie i biorące się zapewne z jego charakteru. Na mapie nr 1, 2 i 8 są to symbole budynków, być może oznaczające kościoły zaś na mapie nr 9 jest to już tylko uproszczony wizerunek w postaci okręgu z krzyżem. Na pierwszej mapie nie zaznaczono jeszcze rzeki Iłżanki lecz na pozostałych jest już ona widoczna. Podpisana jest natomiast w tym zestawie tylko raz, na mapie nr 8 jako: Lsa Fl.(uss). Źródło Iłżanki oraz jej bieg przedstawiany jest dość niedokładnie i w zróżnicowany sposób. Tylko na dwóch ostatnich mapach jej początek - czyli okolice Świerczka - jest zbliżony do stanu faktycznego.

Na wszystkich mapach, oprócz mapy nr 6, nazwa miasta zapisywana jest jako: Ilza. Można dodać, że Ilza to także imię kobiece, zdrobnienie od Elisabeth czyli Elżbiety, zapisywane także w wariantach: Ilse, Ilsa.
Na pruskiej mapie z 1788 roku (8) w niedalekiej odległości od Iłży, na północny-wschód, zaznaczona jest miejscowość o nazwie Wulka. Jest to dzisiejsza Wólka Gonciarska (dawniej także - Ganciarska, Gąciarska), w niektórych źródłach nazywana także Maziarską. W rzeczywistości są to dwie miejscowości, które są położone obok siebie. Wieś ta ma bardzo stary rodowód wynikający przede wszystkim z tego, że jest ona położona na przecięciu ważnych szlaków komunikacyjnych. Jeden z tych szlaków widoczny jest na dwóch ostatnich mapach, a prowadził z Iłży przez Kazanów w kierunku Lublina. Wólka do dziś wykorzystuje swoje dogodne położenie o czym świadczy chociażby ilość funkcjonujących sklepów w bliskości skrzyżowania dróg ... Wieś kiedyś posiadała także młyn, położony blisko mostu, po którym do dziś zostały tylko fundamenty.

Interesującym zagadnieniem są błędy popełniane w lokalizacji niektórych miejscowości. Wnikliwy czytelnik z pewnością jej zauważy. Warto też zwrócić uwagę na położenie Świętego Krzyża (Łysej Góry) i jego nazewnictwo (Mons Sancti Crucis, Holy Cross, Monts de Sainte Croix). Należy dodać, że pasmo Gór Świętokrzyskich ze znajdującym się tam sanktuarium jest widoczne z baszty zamkowej w pogodne dni. W wydanych w 1799 roku mapach angielskich (10, 11) widnieje jeszcze jedna miejscowość, leżąca na pograniczy naszej gminy, o dość odległej historii powstania (pierwsza wzmianka w dokumentach przypada na pierwszą połowę XIV wieku). Jasieniec, dziś wieś składająca się z kilku części, zaznaczony jest przy trakcie biegnącym przez Wierzbnik, czyli późniejsze Starachowice w kierunku Kielc. Koniec XVIII wieku to zarazem koniec niepodległości Polski, która przestanie widnieć na mapach Europy a o jej dawnej świetności i wielkości będą świadczyć już tylko stare karty i tabule.