Ofiary Hitlera i Stalina

Uroczystości rozpoczęła msza święta odprawiona przez księdza Stanisława Stysia, proboszcza parafii w Iłży. Następnie poświęcono tablicę pamiątkową ku chwale i pamięci działaczy ruchu ludowego Ziemi Iłżeckiej i zgrupowania Batalionów Chło-pskich. Tekst na tablicy przypomina o poruczniku Tomaszu Sulimie, przewodniczącym tak zwanej Powiatowej Trójki "Roch", Janie Gruszce, komendancie Obwodu Batalionów Chłopskich i Janie Kowalskim, prezesie Zarządu Powiatowego PSL. Tablica poświęcona jest też pamięci największego w kraju zgrupowania żołnierzy Batalionów Chłopskich pod dowództwem pułkownika Jana Sońty, generała Władysława Gołąbka, pułkownika Władysława Owczarka, a także zamordowanym przez zbrodniarzy hitlerowskich oraz stalinowskich działaczy wiejskich. Tablicę ufundowali działacze Polskiego Stronnictwa Ludowego oraz Forum Młodych Ludowców.

Pamięć o historii

Zgrupowanie Partyzanckie Batalionów Chłopskich "Ośka" było jednym z pierwszych oddziałów zorganizowanych samorzutnie przez młodzież wiejską ze szkół średnich w obwodzie iłżeckim; powstało z siedmioosobowej grupy zawiązanej wiosną 1940 roku. W czerwcu 1944 roku oddział zgłosił przystąpienie do Batalionów Chłopskich. W końcu okupacji rozrósł się do zgrupowania partyzanckiego liczącego około 1000 żołnierzy. Pierwszą akcją bojową było rozbrojenie Niemca i odebranie mu pistoletu walther. Partyzanci uczestniczyli z wycofującymi się pod naporem Armii Czerwonej oddziałami niemieckimi. Część żołnierzy zgrupowania przebijało się pod Chotczą przez front ponosząc znaczne straty. W czasie okupacji poległo 54 osób - żołnierzy zgrupowania, a także osób współpracujących z nim.