News
Wołyniacy w bitwie pod Iłżą
9248
2011-08-12

W bitwie o Iłżę zginęło 13 Polaków i około 100 nieprzyjaciół, nie licząc rannych. Poległych pochowano na miejscowym cmentarzu. Przed bojem mieszkańcy w pośpiechu opuścili miasto, zaś zdrowi i młodzi pomagali powstańcom

 

 

płk. Karol Różycki Herbu Rola,

dowódca Jazdy Wołyniaków z 1831 roku.

 

Urodził się w Hucułówce, w powiecie jampolskim, w dniu 5 listopada 1789 r. Ojciec Jakub Różycki był pułkownikiem Wojsk Polskich, matka Elżbieta z Jaskmanickich h. Leliwa z Mołczan. Żona Marianna Czajkowska, była siostrą generała Michała Czajkowskiego   W 1809 r. rozpoczął służbę wojskową w wojsku Księstwa Warszawskiego.

W 1820r. jako kapitan złożył dymisję i zamieszkał w Woli Cudnowskiej. W 1830 roku wybuchło powstanie listopadowe w Warszawie a po wkroczeniu gen. J. Dwernickiego na Wołyń w maju 1831 r. w lasach korowinieckich,  k. Żytomierza z pomocą miejsco-wych polaków zorganizował i wyposażył Pułk Jazdy Wołyńskiej. W drodze do Polski Kongresowej oddział ten pod jego dowództwem stoczył szereg zwycięskich walk i potyczek  z carskimi wojskami. Za zasługi otrzymał awans na majora i Krzyż Virtuti Militari. Pułk Wołyniaków, został wcielony do korpusu generała Samuela Różyckiego (był jego wujem) i dalej walczył pod Iłżą: relacja mgr Adama Bednarczyka historyka iłżeckiego - "Iłża wczoraj i dziś" „ Dalszy rozwój miasta przerwała wojna polsko-rosyjska z lat 1830-1831 znana jako Powstanie Listopadowe. Carski generał Rydygier, przeprawiwszy się przez Wisłę pod Puławami, maszerował z 20-tysięczną armią na Opatów. Polacy pod dowództwem pułkownika Karola Różyckiego w sile około 8 tysięcy ludzi wyruszyli z Końskich w stronę Iłży celem spotkania się z wojskiem rosyjskim prowadzonym przez Rydygiera. Nieprzyjaciel pierwszy zajął okolicę, natomiast Polacy przybyli do Iłży 8 sierpnia 1831 z generałem Samuelem Różyckim, Bogdańskim i Gajewskim. Rydygier, otrzymawszy wiadomość o nadchodzących powstańcach, wysunął do Iłży kilka pułków dragonów oraz dwie baterie konnej artylerii. Karol Różycki obsadził Iłżę strzelcami Kuszla, a swoje cztery armatki postawił na wzgórzu zamkowym, dwa pułki piechoty rozstawił po ogrodach i pod miastem. Pułk strzelców konnych zatrzymał w rezerwie poza miastem. Pułk pod dowództwem Gajewskiego i pułk Wołyniaków wysłano w stronę północną od miasta do Krzyżanowic, dając rozkaz, aby ustępowały przed nieprzyjacielem, starając się wciągnąć go do Iłży. Nieprzyjaciel widząc cofających się Polaków do miasta, poszedł szybko za nimi. Gdy dragoni i kozacy wpadli na rynek, ze wszystkich okien domów rozległy się strzały. Wołyniacy, okrążywszy miasto, wpadli z dwóch stron na uciekających, zabierając 70 jeńców i odsyłając ich do Jędrzejowa. Powstańcy pod dowództwem Bogdańskiego bili się przy kościele, a walcząc, śpiewali Jeszcze Polska nie zginęła.. Również wąwóz zuchowiecki był terenem walki między Wołyniakami z legii litewskoruskiej a dragonami rosyjskimi. Ranny pułkownik Karol Różycki zwalił z konia płk. Hewena. Po tym podpułkownik dragonów Hewes poprowadził wojsko do natarcia. W tym czasie Tytus Sarnecki z Podola przebił Hawesa lancą.

W bitwie o Iłżę zginęło 13 Polaków i około 100 nieprzyjaciół, nie licząc rannych. Poległych pochowano na miejscowym cmentarzu. Przed bojem mieszkańcy w pośpiechu opuścili miasto, zaś zdrowi i młodzi pomagali powstańcom”.

Następnie walczył pod Chotczą, Lipskiem i Janowcem zyskując wielkie uznanie. Wraz z korpusem gen. Samuela Różyckiego przeżywał dramat Pułku Wołyniaków przekracza-jąc granice Galicji, a stamtąd na tułaczy los do Francji. Na emigracji rozwijał działalność w skupiskach Polaków.

Napisał wiele rozpraw, publikacji i odezw. Wśród nich: „Powstanie na Wołyniu, czyli Pamiętnik Jazdy Wołyńskiej, uformowanego w czasie wojny narodowej przeciwko despotyzmowi tronu rosyjskiego" wyd. Bourges 1832 r. z przedmową Adama Mickiewicza, zawierał opis działań powstańczych z 1831 roku.

Generał Ignacy Prądzyński napisał o płk. Różyckim: „Karol był jednym z wojowników co się najwięcej odznaczyli w wojnie 1831 roku. W wystąpieniu swoim i kampanii, którą odby-wać musiał okazał się patriotą, znakomitym organizatorem, okazał męstwo, rozwagę, czynność i przebiegłość, umiał wzniecić w swych podwładnych ufność, bojaźń i przywiązanie, zgoła oka-zał wszystkie przymioty znakomitego wodza. Tacy ludzie są rzadcy we wszystkich czasach i krajach". W 1863 roku został mianowany przez Rząd Narodowy generałem. Zmarł 12 września 1879 r. w Paryżu, pochowany został na Cmentarzu Montmartre.

W 1924 roku został patronem 19 Pułku Ułanów Wołyńskich stacjonujących w Ostrogu nad Horyniem. Na sztandarze pułkowym widniało Jego nazwisko i data 1831r

Obecnie w Iłży jest ulica Wołyniaków a polegli w walce zostali pochowani w  zbiorowej mogile przy ulicy Wójtowskiej.

Ks. dr Zdzisław Kałuziński
powrót
ilza
Ogłoszenia
Sprzedam alufelgi 17 cali
Witam, sprzedam 4 szt. alufelgi 17‘ (opony R17/225/45) - 5 śrub - założone były przy VW Golf 4 (pasują do Passata, Audi) Alufelgi są proste, nie mają bicia, z oponami - dwie opony jeszcze posłużą jeden sezon cena 430zl Cena do uzgodnienia.
Tomek, Iłża
Tel.: 509-139-815
sprzedam mieszkanie
Sprzedam mieszkanie Sprzedam mieszkanie 40 m2 na os. Zuchowiec, duża kawalerka z balkonem, przedzielona na dwa pokoje, duża kuchnia. Mieszkanie po remoncie. Tel.505-476-156
Ilza, os.Zuchowiec
Tel.: 505476156
Wynajme Lokal
Wynajmę cały lokal po salonie fryzjersko kosmetycznym w Iłży na ul. Partyzantów 27, odnowiony po odbiorze sanepidu
Iłża, Partyzantów
Tel.: 723312399
Przyjmę na staż
Przyjmę na staż do sklepu Spożywczo-Przemysłowego w Iłży. Więcej informacji: tel. 783991912
Iłża
Tel.: 783991912
sprzedam lub wynajmę
SPRZEDAM LUB WYNAJMĘ MIESZKANIE W BLOKU W MIEJSCOWOŚCI PAKOSŁAW 2 POKOJE,KUCHNIA,ŁAZIENKA,PIWNICA, BUDYNEK GOSPODARCZY, DZIAŁKA, WIĘCEJ INFORMACJI POD PODANYM NUMEREM TEL.CENA DO UZGODNIENIA
Irena, Pakoslaw
E-mail.: 602817487
Poszukuję do wynajęcia
Witam poszukuję (kawalerki, lub mieszkania 2 pokoje) do wynajęcia. Jeżeli macie takie gniazdko lub wiecie kto może mieć proszę o kontakt.
Daria, Iłża
Tel.: 516927589
Sprzedam mieszkanie
Sprzedam mieszkanie 40 m2 na os. Zuchowiec, duża kawalerka z balkonem, duża kuchnia. Tel. 698680086
Robert Kumanowski, Iłża
Tel.: 698680086
Lokale na biura/gabinety
W nieruchomości trwa obecnie remont - istnieje możliwość dostosowania lokali pod indywidualne wymagania. Lokalizacja w Iłży (wysoki parter) pomiędzy osiedlami Staszica i Zuchowiec.
Piotr, Iłża, Jakubowskiego 2
Tel.: 505236180
E-mail.: fansoad@op.pl
Prace zaliczeniowe
Kończysz studia? Nie masz czasu/ochoty napisać pracy? Najwyższej jakości prace zaliczeniowe (semestralne, licencjackie, magisterskie i inne), pisane przez doświadczonego publicystę i bloggera.
Kraków, Owocowa
Tel.: 512675464
E-mail.: pracezaliczeniowe@spoko.pl
STAŻ
Przyjmę na staż oferta dla mężczyzny z obsługa komputera i ogólna wiedzą na temat budowy samochodów lub mężczyzny z uprawnieniami na wózek widłowy
Konrad, Iłża, Partyzantów 29
E-mail.: 601612271
Wszystkich on-line: 2
Gości: 2

Najwięcej on-line było 2024-01-07:
0 użytkowników i 241 gości
COPYRIGHT © 2013
All rights reserved by Polish regislation

Projekt i wykonanie H15.pl - Paweł Jadczak
Dołącz do nas
W związku ze zmianą prawną odnośnie przechowywania wrażliwych danych osobowych zmieniliśmy dział "Polityka Prywatności", zapraszamy do zapoznania się z działem.